Aşırı sıcaklar çeÅŸitli saÄŸlık problemlerini de beraberinde getirmektedir. Sıcaklık ve nem artışına baÄŸlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum saÄŸlamaya çalışmaktadır. Normalde terleme ile vücut ısısı dengede tutulmaya çalışılır. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamaz. YaÅŸlılar, bebekler ve kronik hastalığı olanlarda terleme mekanizması ile vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Yine ortamdaki nem oranı yüksekse terleme suretiyle vücut ısısı yeterli düzeyde düÅŸmeyebilir. Ayrıca ÅŸiÅŸmanlık, herhangi bir hastalığa baÄŸlı yüksek ateÅŸ, aşırı sıvı kaybı (dehidratasyon), kalp hastalığı, ruh ve sinir hastalığı, alkol ve uyuÅŸturucu madde kullanımı ile tedavi amaçlıbazı ilaçların (tansiyon düÅŸürücüler, idrar söktürücüler vb.) kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkileyen diÄŸer faktörlerdendir. Bu gibi durumlarda yükselen vücut ısısı beyin ve diÄŸer hayati organlarda hasara yol açabilir.
Aşırı sıcaklardan en çok etkilenen gruplar:
Yalnız yaÅŸayan 65 yaÅŸ ve üzerindeki yaÅŸlılar,
Dört yaşından küçük çocuklar,
Bakıma ihtiyacı olanlar,
Hamileler,
Açık alanda çalışanlar,
Aşırı kilolular,
Kronik hastalığı (ÅŸeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları, beyin-damar hastalıkları, psikolojik hastalıklar, kronik solunum sistemi hastalıkları, karaciÄŸer hastalıkları, böbrek hastalıkları) olanlar
Sürekli ilaç (özellikle tansiyon düÅŸürücü, idrar söktürücü, depresyon ve uyku ilaçları) kullanan kiÅŸiler,
Sokak çocukları ve evsizlerdir.
Özellikle kronik hastalığı bulunan ve yalnız yaÅŸayan yaÅŸlılar en çok risk taşıyan gruptur.
Aşırı sıcak 1
Genel Korunma
Günün en sıcak saatlerinde (10.00-16.00) mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmamalıdır.
Dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneÅŸ altında korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidirler. Dışarıda bulunulduÄŸunda açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuÅŸ kumaÅŸlardan yapılan giysiler tercih edilmeli; geniÅŸ kenarlı ve hava delikleri olan ÅŸapka giyilmeli ve güneÅŸin zararlı ışınlarından koruyan güneÅŸ gözlüÄŸü kullanılmalıdır.
GüneÅŸ ışınlarının dik geldiÄŸi saatlerde (10.00-16.00) denize girilmemeli ve güneÅŸlenilmemelidir. Bu saatlerin dışında denize girmek isteyenler güneÅŸten koruyucu krem(en az 15 koruma faktörlü) kullanmalı, ÅŸapka ve gözlük gibi gerekli koruyucu önlemleri almalı ve uzun süre kesintisiz güneÅŸlenmemelidir.
YoÄŸun fiziksel aktivite ve spor yapmak için sabah ve akÅŸam saatleri tercih edilmeli, her bir saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvı alınmalıdır. Ağır fizik aktivitelerden kaçınılmalıdır.
Risk altındaki yetiÅŸkinler ve yaÅŸlılar, günde en az iki kez güneÅŸ veya sıcak çarpması yönünden izlenmelidir. Bebekler ise bu açıdan daha sık izlenmelidir.
Bebek, çocuk, engelliler ve hayvanlar kapalı ve park etmiÅŸ araçlardakesinlikle bırakılmamalıdır. Araçların iç ısıları, klima olsa dahi park edildikten çok kısa süre sonra yükselmektedir. Araç terk edilirken herkesin dışarı çıktığından emin olunmalıdır.
Kapalı alanlar iyi havalandırılmalıdır.
GüneÅŸ gören pencereler perde vb. güneÅŸliklerle gölgelendirilmelidir.
Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duÅŸ alınmalı; bunun mümkün olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ense soÄŸuk suyla ıslatılmalı veya silinmelidir.
Aşırı sıcak 2
Beslenme ve Sıvı Alımı
Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre (12-14 su bardağı) sıvı tüketilmelidir.
Kahvaltıda az yaÄŸlı peynirler, zeytin ve taze sebzeler bulunmalı, kafein içeren içecekler yerine de süt, meyve suyu, ıhlamur ve kuÅŸburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir.
YaÄŸlı besinlerin ve yaÄŸda kızartmaların tüketiminden kaçınılmalı; yemeklerde bitkisel sıvı yaÄŸlar kullanılmalıdır. Yemekleri piÅŸirirken kızartma ve kavurma yerine haÅŸlama, ızgara, kendi suyunda veya az suda piÅŸirme gibi saÄŸlıklı piÅŸirme yöntemleri uygulanmalıdır.
Vücut direncini artırmak ve vücudun yeterli miktarda vitamin ve mineral almasını saÄŸlamak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir.
Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için her zamankinden daha fazla miktarlarda sıvı alınmalıdır.
Sıvı alımında su içmek esas olmakla beraber, su dışı sıvı alımında kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran ve meyve suyu gibi içecekler tercih edilmelidir. EÄŸer doktor tarafından sıvı alımı kısıtlanmış veya idrar söktürücü ilaç kullanılması söz konusu ise ilgili doktora baÅŸvurmak gerekir.
Mide kramplarına neden olabileceÄŸi için çok soÄŸuk ve buzlu içecekler tercih edilmemelidir.
Kafein, alkol ve fazla miktarda ÅŸeker içeren içecekler vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açtığı için tüketilmemelidir.
Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin, tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve piÅŸirilmesi aÅ
